Loạt sút luân lưu là gì? Luật lệ, quy trình thực hiện như thế nào?

Loạt sút luân lưu được rất nhiều giải đấu lớn nhỏ áp dụng, nó cũng nằm trong những điều luật được FIFA ban hành. Tuy nhiên, luật lệ cũng như quy định thực hiện của quá trình này vốn không hề đơn giản, vì vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết sau nhé.

1. Tổng quan về loạt sút luân lưu

Một cầu thủ áo đỏ đang thực hiện cú đá trong loạt sút luân lưu

Loạt sút luân lưu hay đá luân lưu 11 mét là một phương pháp quyết định đội thắng trong các trận đấu bóng đá kết thúc với tỷ số hòa. Thủ tục này được thực hiện khi hai đội hòa sau thời gian thi đấu chính thức và cả hiệp phụ nếu có.

Trong quá trình đó, mỗi đội sẽ thực hiện đá luân lưu từ khoảng cách 11 mét, cố gắng ghi bàn từ chấm phạt đền, trong khi thủ môn là người duy nhất được phép ngăn chặn. Mỗi đội có năm cơ hội, và mỗi cầu thủ chỉ được thực hiện một lượt. Bên nào có nhiều bàn thắng hơn ắt sẽ giành chiến thắng. Quy tắc này sẽ kết thúc ngay khi một đội vươn lên dẫn trước.

Trong trường hợp tỉ số vẫn cân bằng sau 5 lượt đầu, loạt đá luân phiên sẽ chuyển sang giai đoạn cái chết đột ngột. Bàn thắng từ đá luân phiên không được tính vào thành tích cá nhân hay đội, và không được tính vào tổng số bàn thắng trong thời gian thi đấu chính thức hoặc hiệp phụ.

Mặc dù cách thực hiện mỗi cú đá giống như quả đá phạt đền, nhưng có một số khác biệt, đặc biệt là người thực hiện không được tham gia vào tình huống đá bồi sau khi quả bóng đã được phát đá.

Loạt đá luân phiên là một trong ba phương pháp quyết định thắng thua được quy định trong Luật bóng đá, cùng với hiệp phụ và luật bàn thắng sân khách đối với các trận đấu hai lượt. Thông thường, loạt đá luân phiên chỉ được sử dụng khi cả hai phương pháp khác không giải quyết được trận đấu.

Phương thức quyết định đội thắng sẽ được xác định trước đó bởi ban tổ chức. Tại các giải đấu chuyên nghiệp, trận đấu sẽ đi vào hiệp phụ nếu kết quả hòa sau thời gian chính thức, và chỉ khi sau hai hiệp phụ mà tỉ số vẫn không thay đổi, loạt đá luân phiên mới diễn ra.

Nếu theo dõi các vòng đấu loại trực tiếp của những giải như C1, C2 trên va socolive, có thể bạn sẽ được chứng kiến loạt sút luân lưu diễn ra. Mặc dù được áp dụng rộng rãi từ những năm 1970, nhưng loạt đá 11m nhận được sự chỉ trích từ một số người hâm mộ bóng đá. Họ cho rằng phương thức này phụ thuộc quá nhiều vào may mắn hơn là kỹ năng của cầu thủ.

2. Một số quy định về loạt sút luân lưu của các giải

Sút luân lưu có chính chất khá giống so với sút phạt đền

Trong loạt sút luân lưu, có quy định rõ ràng rằng ban huấn luyện và cầu thủ không được tham gia vào quá trình thực hiện cú sút. Thủ môn của đội sút phải đứng tại điểm giao nhau giữa đường cầu môn và đường đánh dấu vùng cấm địa khoảng 16,5 mét gần một trợ lý trọng tài.

Hòa là kết quả phổ biến trong bóng đá, và loạt luân lưu thường chỉ được áp dụng trong các giải đấu yêu cầu có đội thắng đội thua khi trận đấu kết thúc. Điều này thường xảy ra ở các giải đấu loại trực tiếp, nơi sút luân lưu quyết định đội tiến vào vòng tiếp theo hoặc đội vô địch giải.

Mặc dù hai hiệp phụ thường được thi đấu trước, nhưng không nhất thiết. Các trường hợp ngoại lệ bao gồm giải Copa Libertadores, Cúp bóng đá Nam Mỹ Siêu cúp Anh và Cúp EFL loạt luân lưu có thể diễn ra ngay sau thời gian thi đấu chính thức.

Cũng có một số giải đấu quy định việc sử dụng loạt sút luân lưu để xác định thứ hạng trong bảng xếp hạng, đặc biệt khi hai đội có chỉ số giống nhau ở lượt trận cuối cùng và không có đội nào khác có kết quả tương tự.

Điều này đã xảy ra trong Giải vô địch bóng đá nữ U19 châu Âu 2003, khi hai đội Ý và Thụy Điển đã thực hiện loạt luân lưu ngay sau khi hòa nhau. Quy định này chỉ mới được thêm vào gần đây, nhưng đã tạo ra những tình huống độc đáo, ví dụ như việc áp dụng bốc thăm ngay sau khi hòa.

Một số giải đấu, như J.League, đã thử nghiệm việc áp dụng loạt luân lưu ngay sau mỗi trận đấu có kết quả hòa, và đội thắng được thưởng thêm một điểm. Tại Hoa Kỳ và Canada, giải Major League Soccer đã từng sử dụng loạt luân lưu ngay sau thời gian thi đấu chính thức, kể cả trong các trận đấu thông thường.

Đội thua trong loạt sút luân lưu tất nhiên sẽ bị loại, nhưng không tính là thua trận, trong khi đội thắng chỉ được xem là đi tiếp hoặc vô địch, nhưng không được tính là đội thắng trận. Ví dụ, đội tuyển Hà Lan vẫn được coi là bất bại tại WC 2014, mặc dù họ đã bị loại do luân lưu ở vòng bán kết.

3. Luật sút luân lưu cần nắm rõ

Trọng tài thổi còi thì cầu thủ mới được thực hiện cú đá của mình

Quy trình, luật lệ thực hiện loạt sút từ chấm phạt đền được mô tả trong Luật 10 của IFAB. Đầu tiên trọng tài tung đồng xu để quyết định bên khung thành nào thực hiện loạt sút, nhưng quyết định này chỉ có thể thay đổi nếu có lý do an toàn, chẳng hạn như khung thành hoặc sân đấu không thể sử dụng được.

Trọng tài tung đồng xu thêm một lần nữa để quyết định đội nào sẽ thực hiện quả đá đầu tiên. Tiếp theo tất cả cầu thủ ngoại trừ người thực hiện cú sút và thủ môn phải đứng trong vòng tròn trung tâm của sân. Mỗi quả đá được thực hiện tại chấm phạt đền, cách cầu môn 11 và chỉ có thủ môn đối phương được phép cản phá.

Thủ môn phải đứng giữa hai cột dọc của khung thành và trên đường cầu môn cho đến khi bóng được đá, với quyền nhảy tại chỗ, vung tay hoặc di chuyển bên dọc theo đường cầu môn. Khi này mỗi đội phải xác định thứ tự sút cho cầu thủ đủ điều kiện.

Mỗi cầu thủ chỉ được thực hiện một lần sút và sau khi đã đá, họ không được phép chạm vào bóng, chỉ trọng tài mới có quyền quyết định đá lại. Các cầu thủ không tham gia sút và thủ môn không được phép chạm vào bóng

Một quả đá được tính là thành công nếu bóng đi qua đường cầu môn giữa hai cột dọc và xà ngang mà không chạm vào ai khác ngoại trừ thủ môn đối phương. Nếu một đội đã ghi số bàn thắng nhiều hơn đội kia và có khả năng giành chiến thắng với số lượt sút còn lại, loạt luân lưu sẽ kết thúc ngay lập tức.

4. Những quy chuẩn khác trong luật sút luân lưu

Luật sút luân lưu quy định rõ về người thực hiện

Như đã nói, nếu sau 5 lượt sút mỗi đội đều thành công cùng số quả đá, loạt luân lưu tiếp tục cho đến khi một đội thực hiện thành công và đội còn lại thất bại, được gọi là cái chết đột ngột.

Đội thực hiện thành công nhiều lượt sút hơn sẽ giành chiến thắng trong loạt luân lưu. Chỉ có các cầu thủ đang thi đấu hoặc đang tạm vắng do chấn thương, điều chỉnh dụng cụ, v.v., mới được ghi danh vào loạt đá luân lưu.

Nếu một đội có nhiều cầu thủ hơn do chấn thương hoặc thẻ đỏ ở cuối trận đấu hoặc trước hoặc trong loạt sút luân lưu, họ phải giảm bớt số cầu thủ trên sân để hai đội có số lượng người chơi bằng nhau. Thủ môn bị chấn thương trong loạt sút luân lưu có thể được thay thế bằng cầu thủ dự hoặc bằng cầu thủ đã kết thúc trận đấu trước đó

Nếu cầu thủ ngoại trừ thủ môn bị chấn thương hoặc bị truất quyền thi đấu trong loạt sút luân lưu, đội đó phải giảm số lượng cầu thủ tương ứng với đội kia. Bên cạnh đó bất kỳ cầu thủ nào còn trên sân đều có thể đóng vai trò thủ môn, không cần phải là cầu thủ thủ môn trước đó.

Không có bất kỳ cầu thủ nào được phép sút lần nữa cho đến khi tất cả các cầu thủ còn lại trong đội đã thực hiện lần sút đầu của mình, kể cả thủ môn. Nếu cầu thủ rời khỏi sân, loạt sút luân lưu không được trì hoãn và lượt sút của cầu thủ đó sẽ bị hủy bỏ nếu cầu thủ không kịp trở lại sân.

Trọng tài không được phép hủy bỏ trận đấu nếu trong loạt sút luân lưu có đội bị giảm dưới bảy cầu thủ. Đây là điều rất hiếm gặp nhưng nếu theo dõi các trận đấu bóng đá tại https://techtuts.net/socolive-tv-488.html thì cũng không có gì bất ngờ.

5. Các thông tin thú vị khác về loạt sút luân lưu

Có nhiều chiến thuật được HLV và cầu thủ áp dụng khi sút luân lưu

Cản phá phạt đền đối với thủ môn là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất. Một số phải dựa vào dự đoán hướng sút để có đủ thời gian đổ người về phía cầu môn.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Psychological Science vào năm 2011, tỷ lệ thủ môn đổ người sang phải là 71% khi đội nhà đang thua, nhưng chỉ còn 48% khi bị dẫn trước và 49% khi đang hòa. Hiện tượng này được giải thích là có liên quan đến xu hướng ưa thích bên phải trong một số hành vi của các loài thú xã hội.

Một số thủ môn cố gắng đọc cử chỉ hoặc trì hoãn cú sút để xem trước hướng mà người sút sẽ chọn. Các cầu thủ thực hiện cú sút có thể thực hiện động tác giả mạo hoặc chờ đợi để xem thủ môn đổ người như thế nào.

Có người chọn cách đá cao và vào chính giữa khung thành, khu vực mà thủ môn thường bỏ trống sau khi đổ người, tuy nhiên, cách này cũng mang theo rủi ro cao nhất là bị sút vọt xà ngang.

Trong trường hợp thủ môn cản phá được quả phạt đền trong trận đấu, người sút hoặc đồng đội có thể nhanh chóng lao vào đá bồi và ghi bàn. Tuy nhiên, trong loạt luân lưu, quy tắc này không được phép xảy ra.

Năm 2016, Luật bóng đá đã được điều chỉnh để bao gồm một quy định mới, đó là sự tung đồng xu giữa hai đội trước loạt sút luân lưu để quyết định bên khung thành nào sẽ được sử dụng.

Thủ môn không được phép sử dụng các chiêu trò đánh lạc hướng như lau giày hay yêu cầu trọng tài kiểm tra vị trí đặt bóng. Trọng tài có thể rút thẻ cảnh cáo thủ môn nếu phát hiện hành vi không thể chấp nhận được. Thủ môn cũng bị cấm di chuyển khỏi đường cầu môn trước khi người sút thực hiện cú sút để giảm góc sút.

Hy vọng, sau bài viết trên các bạn đã hiểu hơn về loạt sút luân lưu. Có thể thấy, đây là một quy trình bắt buộc phải diễn ra trong một trận đấu nhằm xác định bên thắng bên thua, bên nào được đi tiếp?